تجزیه و تحلیل:
نکاتی در مورد املای عروض:
1- املای عروضی مبتنی بر حروف ملفوظ است، a آن
چه را که می بینیم ودر خط وجود دارد.مثلا در کلمه " در"فتحه ی "د " را می نویسیم:
Darودر کلمه " خواهر" واو معدوله را نا دیده می گیریم زیرا به تلفظ نمی آید :xahar (خاهر) .
2- در زبان فارسی هیچ کلمه ای نیست که با مصوت آغاز گردد. در کلماتی مانند "آب " ، "اگر"،
"این " ، " او " وغیره (که ظاهرا به نظر میرسد که با مصوت آغاز شده اند) همواره همزه یی در ابتدا وجود دارد. بدین جهت همزه در زبان فارسی در حکم صامت است :
(آب ab )،( اگرagar) ، (این in)،(اوu)
3-" ع" عربی در تلفظ فارسی زبانان در حکم همزه است.
عود ud رعد rad
4-جز در چهار کلمه ی (توto)، (دوdo) ، ( چو cho)، و ( واو عطف o در تلفظ شعری)،
واو آخر سایر کلمات از قبیل : دو (فعل امراز دویدن )، رو (فعل امراز رفتن ) ، جو ، نو وغیره به صورت ترکیب دو حرفی ow نوشته می شود.
5- واو وسط کلمات گاهی به صورت o تلفظ ونوشته می شود .( مثل خود xodوگاهی به صورت owمثل کون kown.
6- در کلمات بسیط فارسی هیچ گاه مصوت بلند « ای i» قبل از صامت « یy» قرار نمی گیرد.
پس کلماتی نظیر گیاه و سیاه را چنین می نویسیم seyah، geyah .
7- مصوت های بلند به صورت کشیده تلفظ می شوند ، اما اگر قبل از «نون» واقع شوند و نون ساکن باشد ،نون ساکن از کمیت مصوت بلند قبل از خود می کاهد.
روشی ساده برای آموزش درس عروض :
مدرس محترم می تواند از همان ابتدای آموزش درباره ی علم عروض ، ارزش و اهمیت این علم
را با خواندن اشعاری جذاب و زیبا از متون کهن و جدید ، به دانش پژوهان نشان دهد .
مرحله به مرحله پیش رفتن می تواند در تداوم یادگیری موثر باشد.
- در بخش قواعد تعیین وزن ، برای آشنا شدن بیشتر دانش آموزان با املای عروض ، مدرس
می تواند از مباحث زبان شناسی استفاده نماید ؛ مثلا واژه ی خواهر ،واج نمای این واژه xwahar وتلفظ آن xahar است.
- در بخش تقطیع به ارکان ، قبل از پرداختن به مبحث مطرح شده در کتاب ، نوشتن اجزای اصلی که بحور و اوزان از آن ها تشکیل می گردند، در آشنایی دانش آموزان با نظم هجایی این ارکان موثر می باشند.
- ارکان اصلی 8 رکن است که دو جزء پنج حرفی و شش جزء هم هفت حرفی می باشد :
1-فعولن( u- - ) 2- فاعلن( - u- ) 3- فاعلاتن ( -u- - ) 4-مفاعیلن (u- - - )
5- مستفعلن (- - u- ) 6- متفاعلن ( u u – u- ) 7- مفاعلتن (u - u u - )
8- مفعولات (- - - u)
هرچند شماره 6و7 در شعر فارسی زیاد کاربرد ندارد و شماره 8 نیز به صورت
فاعلات – u – u و فاعلن - u - به کار رفته است .
- در بخش اختیارات شاعری ، مدرس می تواند عمده مثال های خویش را از اشعار شاعران سبک خراسانی ، انتخاب کند.
- در بخش پرکاربردترین شعر فارسی ، مدرس می تواند از بحور متفق الارکان آغاز کند.
تبادل لینک هوشمند 